زندگی و مرگ هوگو چاوز (به بهانه درگذشت رئیس جمهور ونزوئلا)

نام او برای نخستین بار در ۱۹۹۲ بر سر زبان‌ها افتاد؛ هنگامی که کودتایی نافرجام را بر ضد رهبر وقت، کارلوس آندرس پرز، به انجام رساند. او پیش از افتادن در زندان، در جلوی دوربین‌های تلویزیونی گفت که کودتایش «برای حالا» ناموفق بوده است. این سخن او هواداران بسیاری برایش در میان فقیران ونزوئلا پدید آورد، چرا که مردم فرودست در آن هنگام بر این باور بودند که دولت وقت فاسد است و به آن‌ها توجهی نمی‌کند.

چاوز به احترام سالگرد تولد سیمون بولیوار جنبش خود را بولیواری نامید و حزبی را با این نام بنیان نهاد.

چاوز پس از به زندان افتادن همرزمانش را به بر زمین گذاشتن سلاح ترغیب کرد:

«من از شما برای وفاداریتان، بهایتان، و پایمردی‌تان تشکر می‌کنم، و من، در برابر کشور و در برابر همه شما، مسئولیت این حرکت نظامی بولیواری را بر عهده می‌گیرم.»
 

او در سال ۱۹۹۴ توسط رئیس‌جمهور وقت، رافائل کالدرا، مورد عفو قرار گرفت و پس از آن اقدام به راه‌اندازی کارزاری سیاسی کرد.

در سال 1997 چاوز حزب ˈجنبش جمهوری پنجمˈ را تاسیس کرد. این حزب که یک حزب سیاسی سوسیالیسم چپ گرا بود از سوی چپ گراها و اقشار فقیر حمایت شد و در انتخابات ریاست جمهوری که 6 دسامبر سال 1998 برگزار شد به پیروزی دست یافت.
 

هوگو رافائل چاوس فریاس(زاده ۲۸ ژوئیه ۱۹۵۴ - درگذشته ۵ مارس ۲۰۱۳) پنجاه و سومین رئیس جمهور ونزوئلا بود.

چاوز دومین فرزند از شش فرزند هوگو دو لوس ریس چاوز و النا فریزا دو چاوز بود که در ۲۸ ژوئیه ۱۹۵۴ در منطقهٔ روستایی سابانتا در ایالت باریناس به دنیا آمد. او در ۱۶ سالگی به ارتش ونزوئلا پیوست و توانست به درجه سرهنگ دومی برسد.

نام او برای نخستین بار در ۱۹۹۲ بر سر زبان‌ها افتاد؛ هنگامی که کودتایی نافرجام را بر ضد رهبر وقت، کارلوس آندرس پرز، به انجام رساند. او پیش از افتادن در زندان، در جلوی دوربین‌های تلویزیونی گفت که کودتایش «برای حالا» ناموفق بوده است. این سخن او هواداران بسیاری برایش در میان فقیران ونزوئلا پدید آورد، چرا که مردم فرودست در آن هنگام بر این باور بودند که دولت وقت فاسد است و به آن‌ها توجهی نمی‌کند.

چاوز به احترام سالگرد تولد سیمون بولیوار جنبش خود را بولیواری نامید و حزبی را با این نام بنیان نهاد.

چاوز پس از به زندان افتادن همرزمانش را به بر زمین گذاشتن سلاح ترغیب کرد:

«من از شما برای وفاداریتان، بهایتان، و پایمردی‌تان تشکر می‌کنم، و من، در برابر کشور و در برابر همه شما، مسئولیت این حرکت نظامی بولیواری را بر عهده می‌گیرم.»
 

او در سال ۱۹۹۴ توسط رئیس‌جمهور وقت، رافائل کالدرا، مورد عفو قرار گرفت و پس از آن اقدام به راه‌اندازی کارزاری سیاسی کرد.

در سال 1997 چاوز حزب ˈجنبش جمهوری پنجمˈ را تاسیس کرد. این حزب که یک حزب سیاسی سوسیالیسم چپ گرا بود از سوی چپ گراها و اقشار فقیر حمایت شد و در انتخابات ریاست جمهوری که 6 دسامبر سال 1998 برگزار شد به پیروزی دست یافت.

با پیروزی در انتخابات سال 1998 چاوز به سیطره 30 ساله احزاب دموکرات کار و دموکرات مسیحیان بر کشور پایان داد. در دروان سی ساله کشورش وی شاهد فساد اقتصادی و افزایش فقر در کشور بوده است به طوری که 80 در صد مردم این کشور زیر خط فقر بودند با وجود اینکه ونزوئلا یکی از چهار کشور تولید کننده نفت در جهان به شمار می رفت.

بعد از اینکه چاوز قدرت را در دست گرفت در دسامبر سال 1999دست به اصلاح قانون اساسی زد و به موجب قانون اساسی جدید چاوز در سال 2000 به مدت شش سال به عنوان رییس جمهور ونزوئلا انتخاب شد.

در 11 آوریل سال 2002 تلاش هایی برای کودتا علیه چاوز از سوی برخی از محافل نظامی، مالی و اصناف انجام شد که ایالات متحده آمریکا در این زمینه متهم شد و این کشور هم خواستار کنارگذاشتن وی شد.

اما ˈچاوزˈ به کار خود ادامه داد. دادستان کل ونزوئلا تغییر رییس جمهور ونزوئلا را غیر قانونی اعلام کرد و 19 رییس از از روسای گروه ˈ ریوˈ در آمریکا لاتین انقلاب نظامی را رد کردند و آن را غیر دموکراتیک دانستند. در کشور ونزوئلا هم مردم با تظاهرات از چاوز حمایت کردند و خواستار باقی ماندن وی در قدرت شدند.

در دسامبر سال 2006 چاوز بار دیگر در انتخابات کشور شرکت کرد و در این انتخابات پیروز شد و در سال 2007 حزب وی منحل شد و از این حزب حزب سوسیالیسم یکپارچه سر بر آورد و در 20 اکتبر اعلام موجودیت کرد.

شکست در همه‌پرسی ونزوئلا

در همه پرسی خبرساز سال ۲۰۰۷ هوگو چاوز برای افزایش اختیارات خود پیشنهاد تغییرات گسترده‌ای را در ده‌ها ماده از قانون اساسی ونزوئلا داده بود. در قانون اساسی جدید محدودیت تصدی مقام ریاست جمهوری، که در حال حاضر حداکثر دو دوره متوالی تعیین شده، برداشته می‌شد. از دیگر تغییرات مهم پیشنهادی هوگو چاوز، می‌توان به لغو استقلال بانک مرکزی ونزوئلا و قرار گرفتن آن تحت نظر رئیس جمهوری اشاره کرد.

نهایتا در همه‌پرسی ۳ دسامبر ۲۰۰۷ میلادی، ۵۱٪ شرکت کنندگان در انتخابات به درخواست وی برای تغییر در قانون اساسی ونزوئلا رای مخالف دادند.

سیاست اقتصادی و کمک به محرومان

در طول ریاست جمهوری چاوز در بین سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۴ رشد اقتصادی ونزوئلا به ۱٫۲٪ سقوط کرد. ولی با افزابش درآمدهای نفتی و پایان اعتصابات در صنعت نفت ونزوئلا رشد اقتصادی افزایش پیدا کرد ودر سال ۲۰۰۴ به ۱۸٪ رسید. در سال ۲۰۰۷ صادرات نفت وگاز ۹۰٪ صادرات ونزوئلا را تشکیل می‌داد. در سال ۲۰۰۶ تجارت با ایالات متحده آمریکا ۵۳٪ کل تجارت ونزوئلا را تشکیل می‌داد.میزان تورم در سال ۲۰۰۸، ۳۱٫۴٪ بود. هوگو چاوز در سال ۲۰۰۷ اعلام کرد که ونزوئلا باید از بانک جهانی خارج شود.پس از ملی شدن یک پروژه نفتی در ونزوئلا، وخروج شرکت آمریکایی اکسون موبیل از این پروژه این شرکت بوسیله شکایت‌هایی در کشورهای انگلیس، هلند و آمریکا موفق به مسدود سازی ۱۲ میلیارد دلار از دارایی‌های شرکت نفت دولتی ونزوئلا شد.

هوگو ائتلافی با کشور کوبا ایجاد کرد و با افزایش قدرت، تدیل به مشهورترین رهبر چپ گرا نیمکره غربی شد. وی به کشورهای هم پیمان ونزوئلا کمک می کرد و با ایجاد برنامه های اجتماعی حمایت مردم فقیر کشورش را به دست آورده بود.
«چاوز»، ثروت عظیم نفتی کشورش را صرف اجرای برنامه های اجتماعی، ازجمله بازارهای مواد غذایی دولتی، طرح مسکن عمومی، کلینیک های درمان رایگان و برنامه های آموزشی می کرد. در دوره ریاست جمهوری چاوز، افزایش درآمدهای نفتی کشور ونزوئلا بی سابقه بود و میزان فقر کاهش یافت.

«چاوز»، ثروت عظیم نفتی کشورش را صرف اجرای برنامه های اجتماعی، ازجمله بازارهای مواد غذایی دولتی، طرح مسکن عمومی، کلینیک های درمان رایگان و برنامه های آموزشی می کرد. در دوره ریاست جمهوری چاوز، افزایش درآمدهای نفتی کشور ونزوئلا بی سابقه بود و میزان فقر کاهش یافت.

هوگو چاوز خدماتی دیگری مانند نهضت سواد آموزی، پرداخت حقوق به مادران مجرد، ساماندهی وضعیت شهری، ارائه خدمات شهری متروکابین ارزان، متروبوس ارزان و ریشه کردن فقر را در کارنامه خود دارد.

سیاست خارجی چاوز

چاوز از ابتدا سیاست های ضد استعماری را به اجرا گذاشت و از مخالفان سرسخت ایالات متحده در آمریکای جنوبی به حساب می آمد. وی در سخنرانی 2006 خود در مجمع عمومی سازمان ملل، رئیس جمهور آمریکا «جرج بوش» را شیطان خواند.

مهم ترین تحول در سیاست خارجی ونزوئلا در دوره ریاست جمهوری چاوز، خارج شدن این کشور از ائتلاف با آمریکا و گسترش روابط با کشورهای دیگر بود. در این میان چاوز برای گسترش روابط با کشورهای جهان، براساس منافع مردم ونزوئلا پیش می رفت و به همین دلیل بیشتر با کشورهایی که احترام متقابل را در روابط با دیگر دولتها لحاظ می‌کردند، رابطه برقرار کرد. ونزوئلا به تدریج متحدانی یافت که به مذاق آمریکا خوش نمی‌آمد. بویژه گسترش روابط ونزوئلا با سه کشور روسیه، چین و ایران برای آمریکا نگران کننده بود و از آن زمان آمریکا به تحریم تسلیحاتی ونزوئلا روی آورد. اما چاوز تسلیم این تهدیدات نشد.

همچنین بعد از جنگ 33 روزه لبنان، هوگو چاوز سفیر رژیم صهیونیستی را از ونزوئلا اخراج کرد و سفارت اسرائیل بسته شد.

روابط چاوز با ایران

هوگو چاوز چندین بار به ایران سفر کرد و توافقنامه های مهمی را به امضاء رساند.و و نزوئلا در زمان چاوز به یکی از متحدان جمهوری اسلامی ایران تبدیل شد. لازم به ذکر است در بسیاری از موارد هوگو چاوز مقام معظم رهبری را امام خامنه ای خطاب می کرد.

سخنان چاوز در مورد امام زمان (عج)

هوگو چاوز در جلسه‎اي با حضور محمودعباس، به بخش‎هايي از اين مباني اعتقادي و اعتقاد به ظهور مهدي موعود (عج) اشاره كرده و اعلام مي‎كند «نهايت جنگ‎هاي تمام عالم، جنگ غزه است.»

بیماری و مرگ چاوز

هوگو چاوز رئیس‌جمهور ونزوئلا دو سال با سرطان دست‌به‌گریبان بود.

چاوز در ماه ژوئن 2011 در کشور کوبا تحت عمل جراحی قرار گرفت تا تومور به اندازه توپ بیسبال که در ناحیه لگنی وی وجود داشت را دربیاورند. اما با وجود جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی های متعدد، مجددا بعد از 18 ماه سرطان در وی عود کرد. وی جزئیات اصلی بیماری، ازجمله نوع سرطان و محل دقیق تومور را افشاء نکرده بود. وی سرانجام بامداد چهارشنبه ۱۶ اسفندماه ۱۳۹۱ در ۵۸ سالگی درگذشت.

نیکلاس مادورو معاون رییس جمهوری ونزوئلا روز سه شنبه ˈ دشمنان تاریخیˈ ونزوئلا را مسبب بیماری سرطان هوگو چاوز رئیس جمهوری این کشور دانست .

سرطان هوگو چاوز می تواند یک توطئه علیه او باشد، چون سه نفر از رؤسای جمهورهای آمریکای لاتین که باسیاست‎های آمریکا مخالف هستند مبتلا به سرطان هستند.
لولا داسیلوا رییس جمهور برزیل، خانم کریستینا رییس جمهور آرژانتین و هوگو چاوز رییس جمهور ونزوئلا مبتلا به سرطان می باشند.

واکنش‌ها به مرگ چاوز

محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور ایران در پیامی در گذشت چاوز را تسلیت گفت و هیئت دولت ایران یک روز عزای عمومی اعلام کرد.احمدی‌نژاد علاوه بر این چاوز را شهید راه پاسداری از ارزش‌های انسانی و انقلابی دانسته و در پایان پیام تسلیت خود خطاب به نیکلاس مادورو کفیل ریاست جمهوری ونزوئلا آورده است: «تردید ندارم که او بازخواهد گشت و به همراه همه صالحان و حضرت مسیح(ع) و تنها باقیمانده از نسل پاکان، انسان کامل، خواهد آمد و جامعه بشری را در استقرار صلح و عدالت کامل و مهربانی و کمال یاری خواهد کرد».

حزب‌الله لبنان با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که با درگذشت هوگو چاوز رئیس جمهور ونزوئلا تمام جهانیان و مستضعفان، دوستی را از دست دادند که زندگیش را وقف مظلومان کرد.

حزب الله لبنان با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: ما دوستی عزیز و حامی وفاداری را از دست دادیم که زندگیش را وقف مظلومان و مستضعفان کرد و مدافع شجاع کشورهای جهان سوم و حقوق آنها برای پیشرفت و تعالی بود.

در این بیانیه آمده است: نمی‌توان حمایت صادقانه رئیس جمهور فقید ونزوئلا را از لبنان در برابر دشمن صهیونیستی فراموش کرد که در تجاوز ژوئیه 2006 به لبنان به زیباترین شکل آشکار شد. همچنین ملت‌های عربی و اسلامی نمی‌توانند حمایت شجاعانه او را از حق ملت فلسطین برای آزادشدن از دست اشغالگران و حق ایران برای برخوردار شدن از فناوری صلح آمیز هسته‌ای فراموش کنند.

باراک اوباما در بیانیه‌ای گفت «كاخ سفید در این لحظات بحرانی پس از مرگ آقای چاوز، پشتیبانی و حمایت خود را از مردم این كشور اعلام می كند و امیدوار است كه روابط سازنده میان دولت‌های دو كشور بهبود یابد.»

شان پن بازیگر مشهور آمریکایی که از دوستان نزدیک چاوز بود ضمن ابراز تاثر از درگذشت چاوز در پیام خود گفت «امروز مردم آمریکا دوستی را از دست دادند که هرگز او را نمی‌شناختند و مردم فقیر سراسر جهان یک قهرمان را از دست دادند». وی همچنین از او به عنوان یک دوست، یک سیاستمدار سوسیالیست که ونزوئلا را به دوره جدیدی منتقل کرد، اما برای ارتباط با کوبا و ایران همواره تحت فشار بود، یاد کرد.

مایکل مور کارگردان آمریکایی نیز با ابراز ناراحتی از مرگ چاوز گفت «چاوز كسی بود كه نفت را متعلق به مردم اعلام كرد و با این كار ۷۵ درصد از فقر را در این كشور از بین برد. اما این كار برای او خطرناك بود و آمریكا كودتایی برای كنار زدن او ترتیب داد، هر چند او با رأی گیری كاملاً قانونی انتخاب شده بود.»

رائول كاسترو، رئیس‌جمهور کوبا در این کشور دو روز عزای عمومی اعلام کرد.

کریستینا فرناندز، رئیس‌جمهور آرژانتین در این کشور سه روز عزای عمومی اعلام کرد.

فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه چاوز را به خاطر عزمش برای برپایی عدالت مورد تحسین قرار داد.

ویلیام هیگ، وزیر امور خارجه انگلیس با تسلیت به مردم ونزوئلا و خانواده چاوز گفت «چاوز تاثیری به یادماندنی بر كشورش و ورای آن باقی گذاشته است.»

جیمی کارتر، رئیس جمهور اسبق آمریكا، گفت «چاوز به خاطر ادعاهای جسورانه و خودكامه‌اش و نیز تلاش هایش برای استقلال دولت های آمریكای لاتین، در یادها خواهد ماند.»

منابع:

فارس نیوز - سایت شبکه خبر- ایسنا - رجانیوز - سينما خبر - جهان نیوز - ویکی پدیا - خبرگزاری جمهوری اسلامی